Through the eyes of Ako: begrafenis

Ik heet jullie weer van harte welkom bij een nieuwe bladzijde van ‘Through the Eyes of Ako'. Het is even geleden dat ik een verhaal heb kunnen delen met jullie. De afgelopen weken hebben we genoten van de heerlijk warme dagen en zijn we lekker bij elkaar gekomen met familieleden voor de barbecue. Naast het samenkomen en genieten van het leven, zijn we ook bijeengekomen om het leven van een overleden kennis te eren en zijn lichaam te begraven.

Er komen jaarlijks nieuwe zielen naar onze aarde en er verlaten ons op dezelfde wijze ook weer een aantal. Elk land en cultuur heeft zijn eigen kijk en visie op de dood, en ook religie brengt verschillen naar boven. Het grootste gedeelte van de bevolking in het land waar ik vandaan kom volgt de islamitische geloofsovertuiging. Dit geloof kent zijn eigen regels en rituelen voor het begraven van een overledene. Vanwege de bevolkingsdichtheid in Irak zijn de begraafplaatsen vaak veel groter en meer bevolkt. Wat ik mij kan herinneren van de begraafplaatsen in Irak is dat ze erg matig werden onderhouden vergeleken met hier. In Nederland zijn de begraafplaatsen meestal in handen van gemeenten of private bedrijven, terwijl in Irak vaak familieleden verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van graven. Wat ik afgelopen weken heb gezien is dat Nederland over het algemeen goed onderhouden begraafplaatsen heeft met moderne faciliteiten, terwijl de begraafplaatsen in Irak vaak minder goed onderhouden zijn en minder voorzieningen hebben.

Islam is de dominante religie in Irak en heeft een grote invloed op de manier waarop begraafplaatsen worden beheerd. Er zijn specifieke regels en voorschriften voor het begraven van moslims, zoals de lichaamsrichting van het graf en het gebruik van een kist.

Vóór de begrafenis vindt de rituele wassing plaats. Deze wordt gedaan door de familie en andere leden uit de geloofsgemeenschap, onder begeleiding van een deskundige wasser met een was vereniging. Het lichaam wordt drie keer gewassen in een speciale ruimte bij een uitvaartcentrum of in een moskee. De eerste keer met lauw water, de tweede keer met lotusbladenschuim en de derde keer met kamfer in het water. Na de rituele wassing wordt het lichaam in een witte stoffen doek gewikkeld, ook wel bekend als een kafan (dodenkleed). Vervolgens wordt de kafan aan de boven- en onderkant dichtgeknoopt. Het lichaam wordt hierdoor helemaal bedekt.

Na de rituele wassing wordt de overledene in de kafan gewikkeld en naar de moskee gebracht. Hier spreekt de voorganger het Djanazah-gebed (begrafenisgebed) uit en eindigt hij met een vredesgroet. Meestal wordt het gebed verricht door een imam of door een van de zonen van de overledene. Na het gebed wordt de dierbare zo spoedig mogelijk begraven, zodat de ziel snel rust vindt. Belangrijk is dat de dood een wederopstanding is waarbij de dood een overgang is naar het eeuwige leven. De aanwezigen bij het Djanazah-gebed kunnen meegaan naar de begraafplaats of blijven om te bidden.

In het graf ligt de overledene met kist of lijkbaar, op de rechterzij met het aangezicht richting de Ka’aba in Mekka. Om het mogelijk te maken dat hij of zij op de dag van de wederopstanding overeind kan komen moet er een ruimte boven het lichaam openblijven. De lijkwade wordt bij het hoofd en de voeten losgemaakt.

Het ritueel hierboven omschreven heb ik afgelopen weken ervaren in Nederland. In Nederland moet een overledene uiterlijk binnen vijf dagen worden begraven. Tegenwoordig kiezen steeds meer moslims ervoor om in Nederland begraven te worden, omdat er steeds meer begraafplaatsen zijn die een eeuwige grafrust bieden. Dat is het mooie aan ons multiculturele land: we respecteren en waarderen alle culturen en religies.

Je hebt keuze uit verschillende manieren van begraven of crematie. Bij een particulier graf geldt een bepaalde tijd van minstens 10 jaar, die telkens met 10 jaar kan worden verlengd. De begraafplaats kan echter zelf bepalen voor welke periode zij verlengen. De wettelijk minimale verlenging is 5 jaar; de maximale is 20 jaar. Daarnaast zijn er verschillende verzekeringsbureaus en uitvaartmaatschappijen die er voor je klaarstaan om je dierbaren te begraven. In Nederland is crematie populairder dan in Irak, waar begraven de voorkeur heeft. Bovendien worden de graven in Irak vaak versierd met bloemen en symbolen die uniek zijn voor de Iraakse cultuur.

Het is misschien niet fijn om over de dood en begraven te praten, maar het is wel iets wat ons allemaal een keer staat te wachten en wat gegarandeerd gaat gebeuren. Het gaat alleen om de manier waarop je het beleeft en ernaar kijkt. Gelukkig is alles goed en professioneel verlopen afgelopen week. Binnen een week was alles in orde gemaakt en dat allemaal mede mogelijk gemaakt door de betrokken organisaties, van de uitvaartmaatschappij tot aan de begraafplaats.

Zoals we de seizoenen ieder jaar ervaren, gaat het leven door voor ons allemaal. Ook dit jaar is de familie gegroeid met drie nieuwe schattige baby's. Ikzelf heb nog geen kinderen, maar ik heb wel veel met kinderen gewerkt in het verleden en nu nog steeds. Ik merk dat werken met kinderen mij super vrolijk maakt, omdat ik vind dat kind zijn de mooiste vorm van ons mens-zijn is. Het is de pure onschuld die we allemaal bezitten en ontwikkelen in de gang van het leven.

De conclusie van deze week is: houd je dierbaren lief en heb liefde voor de wereld. Ik wil jullie bedanken voor jullie tijd en aandacht. We leven en leren. Hopelijk tot de volgende keer met nieuwe verhalen en inzichten over de verschillen in werelden en culturen.

Tot de volgende bladzijde,

Liefde,

Ako